Thông số kỹ thuật của sách

• Tên sách: Đổi mới bằng Tư duy Thiết kế— Cách bất kỳ tổ chức nào có thể tận dụng tư duy thiết kế để tạo ra thay đổi, thúc đẩy ý tưởng mới và cung cấp giải pháp có ý nghĩa.
• Tác giả: Thomas Lockwood và Edgar Papke 
• Ngày xuất bản: 20/11/2017 (ngày nhà giáo Việt Nam)
• Số trang: 224
• Link Kindle (hiện chưa có bản tiếng Việt): https://www.amazon.com/Innovation-Design-Organization-Meaningful-Solutions-ebook/dp/B07J1298WB

Trong vài năm trở lại đây, tư duy thiết kế đã được chú ý như một phương pháp ứng dụng chuyên nghiệp trong các hoạt động của công ty và là phương pháp thúc đẩy nhóm mà gần đây tôi đã bắt đầu nghiên cứu về trải nghiệm người dùng (UX). Tuy nhiên, tôi thường xuyên thấy sự nhầm lẫn về tư duy thiết kế – đôi khi thậm chí có ác cảm với nó – trong một số các chuyên gia UX và những người chưa hiểu rõ tư duy thiết kế là gì và tại sao nó quan trọng. Họ lo ngại rằng bằng một cách nào đó nó sẽ làm loãng giá trị của Trải nghiệm người dùng. Cần lưu ý rằng: trải nghiệm người dùng là một cách tiếp cận ứng dụng, hướng đến nghiên cứu để thiết kế. Chúng ta thường sử dụng thuật ngữ thiết kế để mô tả các đặc điểm của một đối tượng thay vì xem thiết kế như một quá trình. Tuy nhiên, phần lớn công việc của Tư duy Thiết kế tập trung vào quy trình và giá trị – thay vì chỉ công việc thiết kế tay to. Cuốn sách cung cấp một khuôn khổ để tích hợp các phương pháp thiết kế vào tổ chức.

Đôi điều về tác giả

Thomas Lockwood, tác giả của Innovation by Design—là chủ tịch của Viện Quản lý Thiết kế (Design Management Institute) trong 5 năm và phục vụ trong hội đồng quản trị của viện trong 9 năm. Ông có bằng Tiến sĩ về Quản lý Thiết kế và được đánh giá cao trong lĩnh vực lãnh đạo thiết kế. Ông cung cấp dịch vụ tư vấn cho các tổ chức lớn về cách sử dụng thiết kế như một công cụ để tạo ra lợi thế cạnh tranh. Ngoài ra, ông còn viết một số cuốn sách (Design Thinking) và đã thực hiện nhiều event để giới thiệu Tư duy thiết kế tới quốc tế.

Đồng tác giả Edgar Papke, có nền tảng về tâm lý học, tập trung vào phát triển tổ chức, văn hóa và lãnh đạo. Ông là một diễn giả xuất sắc, tác giả của các cuốn sách về sắp xếp tổ chức và cung cấp dịch vụ tư vấn cho các tổ chức và chính phủ đa quốc gia.

Tuy nhiên, trọng tâm của cuốn sách của họ “Đổi mới bằng thiết kế” không mô tả tư duy thiết kế hoặc các kỹ thuật mới. Thay vào đó, cuốn sách cung cấp một khuôn khổ để tích hợp các phương pháp thiết kế vào tổ chức. Khi tôi đọc cuốn sách này, tôi thấy rõ rằng nó là đỉnh cao của kinh nghiệm hàng thập kỷ trong việc hiểu các tổ chức, khởi động và quản lý các sáng kiến ​​thay đổi, và tất nhiên, việc thực hành thiết kế ở cấp chiến lược.

Tổng quan

Thông qua việc nghiên cứu, phỏng vấn để tìm hiểu các công ty sáng tạo hàng đầu, cuốn sách rút ra đặc điểm chung để mô tả hình hài của các tổ chức sáng tạo. Cũng như mô tả cách họ xây dựng văn hóa và tổ chức của mình để trở thành một tổ chức sáng tạo. Đồng thời mô tả cách họ đã áp dụng Design Thinking trong toàn bộ tổ chức ra sao.

Cuốn sách không có các phương pháp, công cụ thực hành chi tiết nào. Chỉ là những cái nhìn tổng quan về cách Design Thinking đã được áp dụng thành công tại nhiều công ty thương hiệu tên tuổi. Sau đó đưa ra kết luận chung về cách tiếp cận trong việc đưa Design Thinking vào tổ chức.

Đối tượng đọc

C-Level

Cuốn sách cho C-Level thấy bức tranh toàn cảnh nếu muốn biến tổ chức của mình thành Innovation, áp dụng Design Thinking trong toàn bộ tổ chức như thế nào. Tư duy là nếu có nhiều công ty thành công và làm vậy thì chắc mình làm theo thì có thể cũng thành công.

Thành viên công ty

Cuốn sách nhắc nhở vai trò leadership trong việc xây dựng Organization sáng tạo cần đồng bộ, phối hợp, cộng tác trong toàn bộ công ty, không riêng lẻ. Có thể coi cuốn sách trở thành những nguyên tắc cho các leadership của công ty suy nghĩ về cách triển khai để xây dựng tổ chức sáng tạo

Tóm tắt nội dung

Sức mạnh của Thiết kế

“Sự hoàn thiện về thiết kế của một tổ chức tuân theo một lộ trình nhất quán”

Trích dẫn từ sách

Các tác giả cung cấp các tài liệu tham khảo quen thuộc nhưng được nghiên cứu kỹ lưỡng về giá trị của thiết kế, bao gồm:

• Bộ chỉ số Giá trị Thiết kế của Viện Quản lý Thiết kế.
• Tổng hợp các nghiên cứu minh họa cách các tổ chức do thiết kế lãnh đạo có xu hướng hoạt động tốt hơn 200% so với các doanh nghiệp khác trên cùng một phân khúc thị trường.

Cuốn sách đề cập tới “4 mức độ thiết kế” của Richard Buchanan nhằm mô tả ngắn gọn về mối quan hệ giữa nhiều lĩnh vực thiết kế. Như Buchanan đã chứng minh, sự trưởng thành về thiết kế của một tổ chức tuân theo một con đường nhất quán:

• Thiết kế đồ họa (graphic design)— Thiết kế bắt đầu trong không gian trực quan.
• Thiết kế sản phẩm (product design)— Sau đó, nó tiến tới không gian vật lý, nơi giá trị được chuyển hóa thành các dạng giao tiếp hình ảnh được thiết kế tốt.
• Thiết kế tương tác (interaction design) — Nó mở rộng hơn nữa và trở thành các trải nghiệm.
• Thiết kế hệ thống (system design)— Cuối cùng, nó đồng bộ hóa với thiết kế của tổ chức và các mối quan hệ.

Tôi tin rằng nhiều người trong chúng ta, những người đã làm trong nghề thiết kế đủ lâu, sẽ nhận ra sự phát triển của một nhà thiết kế thông qua 4 mức độ này. Dựa trên sự hoàn thiện của thiết kế này, Lockwood và Papke đã bổ sung thêm mức độ thứ 5: Thiết kế nhận thức (awareness design) — thiết kế văn hóa (cultures), trong đó thiết kế là một công cụ chiến lược xuyên suốt các chức năng, tổ chức và các phương pháp thiết kế biến đổi hoàn toàn tổ chức (xem Hình 1).

Hình 1 — Năm mức độ thiết kế

Đổi mới cần Thiết kế

“Các công ty truyền thống phải vật lộn với sự đổi mới, phần lớn là do họ tuân theo các cách thức điều hành doanh nghiệp truyền thống.”

Trích dẫn từ sách

Nhiều nhà lãnh đạo công ty cho rằng đổi mới là mối quan tâm chính bởi vì họ không đủ nhanh, không đủ đột phá hoặc đơn giản là không xảy ra. Các công ty truyền thống phải vật lộn với sự đổi mới, phần lớn là do họ tuân theo các cách thức điều hành kinh doanh truyền thống. Họ hướng đến các kỹ sư và nhà khoa học, những người đã được đào tạo trong 200 năm qua để tập trung vào hiệu quả, tính lặp lại và quy mô. Vì vậy, họ đang tập trung vào việc giảm sự phân kỳ. Tạo tác của cuộc cách mạng công nghiệp này có thể ổn trong một thời gian, nhưng nó đi ngược lại với nhu cầu đổi mới — để nắm lấy những ý tưởng khác nhau, thử nghiệm, học hỏi từ thất bại và đẩy giới hạn tiềm năng của con người chúng ta.

Các tổ chức hàng đầu đã công nhận sức mạnh của thiết kế và các tác giả cung cấp một số bằng chứng cho thực tế này: Các công ty tư vấn hàng đầu như Capgemini, EY và McKinsey, cũng như các doanh nghiệp khác như Capital One, Steelcase và Salesforce đã mua lại hoặc nắm giữ các vị trí cổ phần trong các công ty thiết kế hàng đầu. Ngoài việc “mua” năng lực thiết kế, có một lời đồn thổi rằng mỗi công ty tư vấn lớn như Accenture, Deloitte, GE, và IBM đều thuê ngoài hơn 1.000 nhà thiết kế.

Điều đáng nói hơn nữa là, một giai thoại trong cuốn sách truyền tải cam kết của GE trong việc tích hợp thiết kế vào chiến lược kinh doanh của mình. Trụ sở mới của công ty tại Boston có 800 nhân viên — 3/4 trong số đó là nhà thiết kế. Đây là những kỹ sư không chỉ được “phong chức” là nhà thiết kế — họ thực sự những nhà thiết kế lấy con người làm trung tâm, những nhà tư tưởng thiết kế và những chuyên gia — những người sẽ mang lại sự tập trung cao độ cho khách hàng và tư duy sáng tạo cho đội ngũ lãnh đạo và chiến lược của công ty.

Chiến thuật để thành công

“Nhiều yếu tố tồn tại trong văn hóa của một tổ chức có thể ảnh hưởng đến sự thành công của các sáng kiến ​​tư duy thiết kế”

Dựa trên công việc của họ với nhiều tổ chức, Lockwood và Papke cung cấp một loạt các chiến thuật mà bất kỳ ai cũng có thể sử dụng để hiểu cách đổi mới bằng cách sử dụng tư duy thiết kế. Thừa nhận rằng các tổ chức khác nhau có nền văn hóa khác nhau, các tác giả chia các loại văn hóa thành 3 phân đoạn chính, mỗi phân đoạn có bộ giá trị riêng và cách tương tác tốt nhất để thành công:

• Dựa trên Chuyên môn (Expertise based)
• Dựa trên Tính xác thực (Authenticity based)
• Dựa trên Sự tham gia (Participation based)

Tương tự như vậy, nhiều yếu tố tồn tại trong văn hóa của một tổ chức có thể ảnh hưởng đến sự thành công của các sáng kiến ​​tư duy thiết kế. Các tác giả xác định 10 yếu tố như vậy, bao gồm:

• At Scale
• Pull Factor
• Right Problem
• Cultural Awareness
• Curious confrontation
• Co-Creation
• Open Spaces
• Whole communication
• Aligned Leadership
• Purpose

Các dạng văn hóa khác nhau có thể có các cấu hình khác nhau cho các thuộc tính này. Ví dụ, văn hóa coi trọng sự tham gia có thể bao gồm đồng sáng tạo với nhân viên và khách hàng của mình. Tác giả chia sẻ trường hợp của Marriott, nơi một cơ sở kinh doanh đang trong quá trình hoàn thiện, với những vị khách đóng góp vào sự phát triển dịch vụ của Marriott.

Như các tác giả lưu ý, chúng ta không nên xem các yếu tố mà họ đưa ra như một danh sách kiểm tra hoặc một quy trình cụ thể — dễ tạo cảm giác quá giả tạo. Điều quan trọng là phải hiểu rằng: mỗi tổ chức là duy nhất. Do đó, tích hợp tư duy thiết kế vào một nền văn hóa cụ thể đòi hỏi sự kết hợp đặc biệt của các yếu tố.

Design Thinking trong tổ chức sáng tạo thì thế nào

• Xác định chính xác vấn đề cần giải quyết đi cùng với hiểu biết sâu sắc về người sử dụng sản phẩm. Đây không phải sáng tạo để thỏa mãn nghệ thuật, đây là sáng tạo thực dụng, tạo ra giá trị.
• Thấu cảm và cộng tác giữa người sử dụng và xây dựng một team gắn kết. Design Thinking không áp dụng trên một cá nhân mà thành, đó là sự cộng tác chặt chẽ của từng thành viên công ty. Và lấy người sử dụng làm trung tâm, dựa trên sự thấu cảm với họ.
• Trưởng thành qua việc học tập và trải nghiệm liên tục, bàn giao ý tưởng sản phẩm nhanh thông qua các visualization, prototypes để nhận feedback. Kết quả của mỗi vòng sáng tạo được đưa ra nhanh chóng để nhận feedback từ người dùng, từ đó từng bước nâng cao thành quả, học tập và cải tiến liên tục.
• Kết hợp chặt chẽ mô hình kinh doanh sáng tạo trong suốt quá trình design thinking. Không phải làm để chơi, làm để mang lại hiệu quả kinh doanh nhờ tốc độ sáng tạo.

Các hoạt động có thể áp dụng Design Thinking trong tổ chức

• Chế tạo, sản xuất các sản phẩm, dịch vụ và trải nghiệm
• Xây dựng cơ cấu tổ chức, quy trình, hệ thống quản lý
• Xây dựng văn hóa tổ chức
• Xây dựng chiến lược dài hạn dẫn dắt sáng tạo và hiệu suất
• Xây dựng team, giải quyết xung đột và ra quyết định
• Xây dựng môi trường cộng tác giữa nhiều team, phòng ban
• Đào tạo và phát triển con người
• Hoạt động tư vấn của chuyên gia

3 Trụ cột áp dụng Design Thinking

• Khao khát hiểu biết: Toàn bộ công ty có sự khao khát hiểu biết, tham vọng học hỏi, tìm kiếm cái mới, tìm kiếm kiến thức mới, trải nghiệm mới.
• Tham gia sâu rộng: Sự tham gia đến từ toàn bộ công ty, toàn bộ các phòng ban.
• Tự do biểu đạt: Mỗi người tự do biểu đạt suy nghĩ cá nhân, tự tin triển lãm các sản phẩm đạt được dù là các sản phẩm mẫu mà không sợ ai phê bình.

Phê bình chung

Điểm cộng:

Cuốn sách đặt ra sự tò mò, khám phá về các tổ chức sáng tạo (Innovation Organization) với Design Thinking. 

• Nghiên cứu các công ty sáng tạo hàng đầu — Họ đã làm thế nào duy trì được sự sáng tạo trong một thời gian dài liên tục, và gặt hái thành quả từ nó.
• Thông qua việc nghiên cứu, phỏng vấn để tìm hiểu các công ty sáng tạo hàng đầu dựa theo chỉ số Innovation Index 

Cuốn sách rút ra đặc điểm chung để mô tả hình hài của các tổ chức sáng tạo. 

Sau đó mô tả cách mà họ áp dụng Design Thinking trong toàn bộ tổ chức ra sao để trở thành một tổ chức sáng tạo.

Điểm trừ:

• Tuy nhiên, nhưng chưa rõ Innovation Index được tính thế nào, dựa vào đâu, rút ra trên tập organization nào.
• Không có hướng dẫn thực hành cụ thể.
• Chỉ là tư duy, hình mẫu được khái quát hóa, rút ra từ các đặc điểm chung trong danh sách các công ty sáng tạo hàng đầu do tác giả lập ra.

Lời kết

Cuốn sách là kết tinh kinh nghiệm của những người đã sống trong nghề thiết kế. Đổi mới bằng Thiết kế sẽ hữu ích cho các chuyên gia thiết kế, những người đã nhận ra sức mạnh của mình trong việc tạo ra đóng góp đột phá cho tổ chức, nhưng cần lời khuyên về cách thành công trên con đường của họ. Cuốn sách đặc biệt phù hợp với một chuyên gia cấp trung đến cao cấp, người có kinh nghiệm rộng rãi với các nền văn hóa khác nhau và có thể liên hệ nội dung với kinh nghiệm của chính họ.